به نام خدا
امام صادق علیه السلام در بیان آنچه لقمان علیه السلام به پسرش گفت:
پسرم! هر چیزی، نشانه ای دارد که بدان شناخته می شود و بر اساس آن، مورد گواهی قرار می گیرد.
و همانا دین سه نشانه دارد:
1. دانش ،
2. ایمان ،
3. و عمل به آن .
ایمان، سه نشانه دارد:
1. ایمان به خدا
2. و کتاب های او
3. و فرستادگانش .
دانشمند، سه نشانه دارد:
1. شناخت خدا
2. و شناخت آنچه می پسندد
3. و شناخت آنچه نمی پسندد .
صالح، سه نشانه دارد:
1. نماز
2. و روزه
3. و زکات .
متظاهر و فریبکار نیز سه نشانه دارد:
1. با برتر از خود می ستیزد ،
2. و چیزی را می گوید که نمی داند ،
3. و در پیِ چیزی است که به آن، دست نمی یابد .
ستمگر، سه نشانه دارد:
1. به بالاتر از خودش با نافرمانی ،
2. و به پایین تر از خودش با چیرگی ، ستم می کند
3. و به ستمگران، یاری می رساند .
منافق و دورو، سه نشانه دارد:
1. زبانش مخالف دلش ،
2. و دلش مخالف کارش ،
3. و ظاهرش مخالف باطنش است .
گنهکار، سه نشانه دارد :
1. خیانت می ورزد ،
2. دروغ می گوید ،
3. و با سخن خودش نیز مخالفت می کند .
ریاکار، سه نشانه دارد:
1. هنگامی که تنها باشد ، تنبلی می کند
2. و هنگامی که نزد مردم باشد ، چابک است
3. و در هر کاری، خود را در مَعرض ستایش دیگران قرار می دهد .
حسود، سه نشانه دارد:
1. هر گاه غایب باشد ، غیبت می کند
2. و هر گاه حاضر باشد ، چاپلوسی می کند ،
3. و به خاطر گرفتاری، سرکوفت می زند .
اسرافکار، سه نشانه دارد:
1. چیزی را می خرد که لازم ندارد،
2. و چیزی را می پوشد که لازم ندارد،
3. و چیزی را می خورد که لازم ندارد .
تنبل، سه نشانه دارد:
1. تا آن جا سستی می کند که کوتاهی می شود،
2. و تا آن جا کوتاهی می کند که ضایع می سازد،
3. و تا آن جا ضایع می سازد که گناه می کند.
غافل. سه نشانه دارد:
1. اشتباه،
2. سرگرمی
3. و فراموشی.
متن عربی حدیث
عنه علیه السلام :قالَ لُقمانُ لاِبنِهِ: یا بُنَیَّ، لِکُلِّ شَیءٍ عَلامَةٌ یُعرَفُ بِها ویُشهَدُ عَلَیها،
وإنّ لِلدّینِ ثَلاثَ عَلاماتٍ : العِلمَ وَالإِیمانَ وَالعَمَلَ بِهِ.
ولِلإِیمانِ ثَلاثُ عَلاماتٍ : الإِیمانُ بِاللّه ِ وکُتُبِهِ ورُسُلِهِ.
ولِلعالِمِ ثَلاثُ عَلاماتٍ : العِلمُ بِاللّه ِ وبِما یُحِبُّ وبِما یَکرَهُ.
ولِلعامِلِ ثَلاثُ عَلاماتٍ : الصَّلاةُ وَالصِّیامُ وَالزَّکاةُ.
ولِلمُتَکَلِّفِ ثَلاثُ عَلاماتٍ : یُنازِعُ مَن فَوقَهُ ، ویَقولُ ما لا یَعلَمُ ، ویَتَعاطی ما لا یَنالُ.
ولِلظّالِمِ ثَلاثُ عَلاماتٍ : یَظلِمُ مَن فَوقَهُ بِالمَعصِیَةِ ، ومَن دونَهُ بِالغَلَبَةِ ، ویُعینُ الظَّلَمَةَ.
ولِلمُنافِقِ ثَلاثُ عَلاماتٍ : یُخالِفُ لِسانُهُ قَلبَهُ ، وقَلبُهُ فِعلَهُ ، وعَلانِیَتُهُ سَریرَتَهُ.
ولِلآثِمِ ثَلاثُ عَلاماتٍ : یَخونُ ، ویَکذِبُ ، ویُخالِفُ ما یَقولُ.
ولِلمُرائی ثَلاثُ عَلاماتٍ : یَکسَلُ إذا کانَ وَحدَهُ ، ویَنشَطُ إذا کانَ النّاسُ عِندَهُ ، ویَتَعَرَّضُ فی کُلِّ أمرٍ لِلمَحمَدَةِ.
ولِلحاسِدِ ثَلاثُ عَلاماتٍ : یَغتابُ إذا غابَ ، ویَتَمَلَّقُ إذا شَهِدَ ، ویَشمَتُ بِالمُصیبَةِ.
ولِلمُسرِفِ ثَلاثُ عَلاماتٍ : یَشتَری ما لَیسَ لَهُ ، ویَلبَسُ ما لَیسَ لَهُ ، ویَأکُلُ ما لَیسَ لَهُ.
ولِلکَسلانِ ثَلاثُ عَلاماتٍ : یَتَوانی حَتّی یُفَرِّطَ، و یُفَرِّطُ حَتّی یُضَیِّعَ، و یُضَیِّعُ حَتّی یَأثَمَ.
ولِلغافِلِ ثَلاثُ عَلاماتٍ : السَّهوُ وَاللَّهوُ وَالنِّسیانُ.
